Kỳ 1: Tiếng ồn, ô nhiễm môi trường 

Một nhà nuôi yến ở TP. Tây Ninh.

Tây Ninh có tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến với các lợi thế về tự nhiên: khí hậu nhiệt đới gió mùa, diện tích đất nông nghiệp khá lớn, có nhiều đồng lúa, trảng cỏ (có chiều cao dưới 1m cung cấp nhiều côn trùng làm thức ăn cho chim yến), có hai con sông lớn chảy qua là sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ Đông, ngoài ra, có hồ Dầu Tiếng và hệ thống ao, hồ, kênh rạch... Những điều kiện tự nhiên và khí hậu này cung cấp nguồn thức ăn phong phú và điều kiện sống thích hợp cho chim yến.

Mức tăng trưởng ấn tượng

Nuôi chim yến là ngành chăn nuôi mới phát triển trong những năm gần đây. Năm 2017, tỉnh chỉ có 27 nhà yến, đến năm 2021 là 615 nhà yến-  tăng gấp 20 lần so với năm 2017. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 5 huyện trong địa bàn tỉnh có số lượng nhà yến nhiều gồm: Châu Thành (111 nhà), Tân Châu (105 nhà), thị xã Trảng Bàng (98 nhà); huyện Dương Minh Châu (94 nhà) và Tân Biên (84 nhà).

Đây là những địa bàn có điều kiện phù hợp để nuôi chim yến như gần nguồn nước, có nhiều côn  trùng làm thức ăn cho yến. Diện tích đất xây dựng nhà yến trung bình khoảng 131m2, diện tích lớn nhất 497m2, diện tích thấp nhất 30m2. Số tầng trung bình của một nhà yến là 3 tầng, cao nhất 5 tầng, thấp nhất 1 tầng.

Tại thị xã Hoà Thành, qua khảo sát, thống kê của địa phương, trong khoảng 5 năm gần đây, nghề nuôi chim yến phát triển mạnh với nhiều loại hình, quy mô khác nhau. Sản phẩm từ chim yến mang lại thu nhập tương đối cao cho người chăn nuôi, nhiều hộ đầu tư hàng tỷ đồng để xây dựng nhà nuôi chim yến.

Có tiềm năng rất lớn, song thời gian qua, việc nuôi chim yến phát triển mang tính tự phát. Hiện nay, các xã, phường trên địa bàn Thị xã đều có nhà nuôi chim yến với tổng số 50 nhà yến; nhiều nhất là tại phường Hiệp Tân (13 nhà yến); tiếp đến là phường Long Thành Trung (11 nhà yến), xã Trường Đông (9 nhà yến); các xã, phường còn lại có từ 3 - 5 nhà yến.

Còn tại TP. Tây Ninh, hoạt động này bắt đầu từ năm 2017 với khoảng 6 nhà yến, đến năm 2021 là 20 nhà. Việc kinh doanh, nuôi chim yến trên địa bàn Thành phố không nhộn nhịp như địa bàn các huyện do Thành phố là địa bàn trung tâm, hầu hết các nhà yến là tự phát, do người dân chuyển đổi công năng từ nhà ở sang nhà nuôi yến.

Cử tri phản ánh vấn đề tiếng ồn, ô nhiễm môi trường do nuôi yến

Ông Lê Hồng Vân- Phó Chủ tịch UBND thị xã Hoà Thành cho biết, thời gian qua, UBND Thị xã nhận được ý kiến phản ánh của người dân ở xã Long Thành Nam và phường Hiệp Tân về việc các hộ nuôi chim yến gắn máy phát ra âm thanh dẫn dụ chim yến gây tiếng ồn; và việc ô nhiễm môi trường từ phân chim yến.

Tháng 5.2021, UBND Thị xã phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật đối với các hộ nuôi chim yến trên địa bàn. Qua kiểm tra, địa phương xử phạt 4 triệu đồng đối với 1 hộ nuôi chim yến ở khu phố Hiệp An, phường Hiệp Tân do sử dụng loa phóng phát âm thanh dẫn dụ chim yến gây tiếng ồn; buộc 100% hộ nuôi chim yến trên địa bàn cam kết thực hiện đúng quy định của nhà nước về nuôi chim yến (khoản 2, Điều 25 Nghị định số 13/2020/NĐ-CP ngày 21.1.2020 của Chính phủ).

Trên thực tế, 8/8 xã, phường của thị xã Hoà Thành đều có xây dựng nhà yến, tập trung nhiều ở phường Hiệp Tân, Long Thành Trung và xã Trường Đông, đa số nhà yến xây dựng ở khu vực dân cư, trước khi có các quy định của Nhà nước về quản lý nuôi chim yến.

Đến nay, HĐND tỉnh mới ban hành nghị quyết quy định khu vực không được phép chăn nuôi và quy định vùng nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh. Do đó, thời gian qua, UBND Thị xã chưa xử lý vi phạm quy định về xây dựng và địa điểm xây dựng nhà yến.

Ông Nguyễn Hoàng Phong, ngụ phường 1, TP. Tây Ninh cho biết, ông ủng hộ việc chăn nuôi chim yến để phát triển kinh tế hộ gia đình, tuy nhiên, các nhà nuôi yến nên hạ âm lượng tiếng gọi chim để không ảnh hưởng đến xung quanh.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Oanh- Phó Chủ tịch UBND TP.Tây Ninh, từ khi các nhà nuôi chim yến đi vào hoạt động, UBND Thành phố và các phường, xã có nhận được phản ánh của cử tri, chủ yếu là về vấn đề tiếng ồn. UBND Thành phố đã chỉ đạo các phường, xã phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Kinh tế kiểm tra.

Qua kiểm tra, căn cứ vào các quy định có liên quan, địa phương đã trao đổi và làm việc với các chủ cơ sở nuôi yến. Đối với những vi phạm cụ thể, UBND Thành phố lập biên bản xử lý vi phạm hành chính, hướng dẫn để các hộ nuôi chim yến thực hiện đúng quy định của pháp luật. Phòng Tài nguyên và Môi trường đã hỗ trợ UBND phường, xã trong việc hướng dẫn người dân xử lý các vấn đề về môi trường.

Theo Sở NN&PTNT, bên cạnh lợi ích kinh tế từ việc khai thác sản phẩm từ chim yến, việc phát triển nuôi chim yến phát sinh nhiều vần đề đáng lo ngại. Trước đây, do là loại hình chăn nuôi mới nên còn thiếu nhiều văn bản điều chỉnh như: đất để xây dựng nhà yến, đánh giá tác động môi trường nuôi chim yến; tỉnh chưa có quy định khu vực nuôi chim yến.

Thực tế, thời gian qua, có nhiều nhà yến xây dựng trong khu vực nội thành, nội thị, khu dân cư; việc phát loa dẫn dụ có âm thanh lớn, vượt mức cho phép đã ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của các hộ dân, gây bức xúc trong nhân dân và tác động xấu đến cảnh quan, môi trường, quy hoạch phát triển đô thị.

Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 29.1.2021 về chấn chỉnh hoạt động nuôi chim yến; căn cứ chỉ thị của UBND tỉnh, trong thời gian qua, Sở NN&PTNT đã triển khai một số nội dung: rà soát số lượng nhà yến và tình hình nuôi chim yến; tuyên truyền, phổ biến các quy định về nuôi chim yến theo Nghị định số 13/2020/NĐ-CP và Nghị định số 14/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Từ đầu năm 2021 đến nay, Sở đã thẩm định và cho ý kiến vị trí cho 16 đơn đề nghị nuôi yến, trong đó có 7 nhà yến đang xây dựng. Ngoài ra, phối hợp với các ngành có liên quan, chính quyền địa phương kiểm tra 20 cơ sở nuôi chim yến; xử phạt vi phạm hành chính 6 cơ sở (24 triệu đồng) và nhắc nhở, yêu cầu 14 cơ sở nuôi chim yến cam kết thực hiện đúng quy định về nuôi chim yến.

Trúc Ly